Obecnie od leków hipolipemicznych wymaga się nie tylko obniżenia stężenia poszczególnych frakcji lipidów w surowicy. Leki dobierane są indywidualnie, a cel leczenia uzależnia się od całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego określonego na podstawie skali SCORE (Systematic COronary Risk Evaluation).
Ryzyko sercowo-naczyniowe oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia śmiertelnego incydentu sercowo-naczyniowego związanego z miażdżycą u danej osoby w ciągu 10 lat. Aby z karty SCORE odczytać ryzyko dla pacjenta, należy ustalić parametry takie jak płeć, palenie tytoniu, wiek, wartość skurczowego ciśnienia tętniczego i stężenie cholesterolu całkowitego. Ryzyko wynoszące 5% i powyżej traktuje się jako duże. U osób chorujących na cukrzycę i rozwiniętą chorobę miażdżycową ryzyko określane jest jako duże niezależnie od obecności pozostałych czynników ryzyka. Stosowane leczenie farmakologiczne u pacjentów powinno być wielokierunkowe i uwzględniać analizę efektów prowadzonej terapii. Mechanizmy zwiększające stężenie cholesterolu w surowicy są różne, stąd konieczność indywidualnego doboru leczenia.
Statyny to grupa leków o ugruntowanej pozycji i długiej obecności w programach terapeutycznych. Są to metabolity bakterii, które mają zdolność modyfikowania ludzkich procesów metabolicznych. Badania nad nimi rozpoczęły się już ponad 30 lat temu, co spowodowało, że obecnie lekarze dysponują wieloma, dobrze przebadanymi lekami z tej grupy różniącymi się nieznacznie swoim profilem działania. Statyny obniżają stężenie cholesterolu poprzez hamowanie jednego z pierwszych etapów jego endogennej syntezy, tj. są inhibitorami enzymu reduktazy 3-hydroksy- 3-metyloglutarylo-koenzymu A (HMG-CoA).
W badaniach klinicznych wykazano dużą skuteczność statyn w obniżaniu stężenia cholesterolu. Jednak lekarze obawiali się, że gwałtowna jego redukcja może mieć niekorzystny wpływ na organizm i stąd statyny bardzo powoli zdobywały zwolenników. Dopiero w 1994 r. opublikowano wyniki badania 4S (Scandinavian Simvastatin Survival Study) i tym samym wykazano znaczne zmniejszenie umieralności wśród chorych z zaburzeniami lipidowymi. Wtedy też statyny z leków typowo hipolipemicznych stały się lekami przeciwmiażdżycowymi stosowanymi w celu przedłużenia życia pacjentom.
Pomimo tak korzystnego i szerokiego działania statyn, nadal trwają badania nad poszukiwaniem doskonalszych leków hipolipemicznych. Dzieje się tak z kilku powodów. W praktyce stosowane są zbyt małe dawki tych leków, co nie zawsze gwarantuje maksymalne korzyści z terapii. Okazuje się, że największą redukcję stężenia LDL-C daje zastosowanie pierwszej dawki. W przypadku zbyt słabego działania podwajanie dawki statyn zmniejsza wartości cholesterolu tylko o dodatkowe 6–8%. Duże dawki statyn są przyczyną pojawiania się działań niepożądanych, głównie ze strony wątroby i mięśni, a to skutkuje przerywaniem terapii przez pacjentów.
U niektórych pacjentów może wystąpić efekt oporności na statyny. Zbyt duże zahamowanie endogennej syntezy cholesterolu uruchamia mechanizmy kompensacyjne, m.in. następuje znacznie zwiększone wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego. Taki efekt występuje szczególnie u pacjentów chorych na cukrzycę typu 1.
Fibraty są lekami starszymi niż statyny i przed ich wprowadzeniem do leczenia były szeroko stosowane w leczeniu zaburzeń lipidowych. Mogą być stosowane w monoterapii, jak i w skojarzeniu ze statynami i innymi lekami. Charakteryzują się dużym profilem bezpieczeństwa.
Efektem stosowania fibratów jest przede wszystkim obniżenie stężenia trójglicerydów o 20-50% wartości początkowych i podniesienie stężenia cholesterolu frakcji HDL (HDL-C). Leki te wykazują umiarkowany wpływ na wartość cholesterolu całkowitego i frakcji cholesterolu LDL (LDL-C). Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Stowarzyszenia Kardiologicznego fibraty powinny być stosowane u pacjentów z niskim poziomem cholesterolu frakcji HDL tj. poniżej 40 mg/dl, poziomem trójglicerydów powyżej 200 mg/dl i niskim poziomem cholesterolu frakcji LDL, tj. poniżej 130 mg/dl. U pacjentów z wyższymi wartościami LDL terapię rozpoczyna się od statyn, a fibraty stosuje jako leki uzupełniające mające na celu normalizację trójglicerydów i cholesterolu HDL. Fibraty zaleca się również u chorych z dyslipidemią i współistniejącą cukrzycą.
Poza wpływem na profil lipidowy fibraty wykazują również inne mechanizmy działania przeciwmiażdżycowego. Jego podstawą jest wzrost stężenia ochronnej frakcji cholesterolu HDL. W badaniach wykazano, że podawanie fibratów chorym z niskim stężeniem LDL-C znacznie zmniejsza ryzyko zawału serca ze zgonem lub bez zgonu oraz udaru mózgu. Największe korzyści odnoszą chorzy z nadwagą i otyli oraz chorujący na cukrzycę lub mający hiperinsulinemię. W jednym z badań klinicznych wykazano zmniejszenie progresji zmian miażdżycowych w czasie terapii fibratami. Pacjentom wykonywano badanie angiograficzne polegające na pokazaniu zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych na zdjęciu RTG po zakontrastowaniu ich barwnikiem. U chorych przyjmujących fibraty nastąpiło spowolnienie zwężania się światła tętnic wieńcowych aż o 40%.
Ezetimib to nowy lek hamujący wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego. Najczęściej zaleca się stosować go razem ze statyną. W badaniach klinicznych wykazano, że dołączenie tego leku do statyny skutkuje większym obniżeniem cholesterolu LDL niż dwukrotne zwiększenie dawki statyny. Ezentimib charakteryzuje się wysokim profilem bezpieczeństwa u pacjentów z hipercholesterolemią rodzinną, niewydolnością nerek, cukrzycą typu 2, zespołem metabolicznym, wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym i zaostrzeniem choroby wieńcowej. Badania kliniczne, które oceniają ryzyko zmniejszenia incydentów sercowo-naczyniowych i śmierci mają się zakończyć dopiero w 2014 r.
Lek ten działa jedynie w przewodzie pokarmowym. Hamuje wchłanianie cholesterolu ze światła jelita do komórek nabłonka jelitowego. Dzięki temu mniej cholesterolu dociera do wątroby, a tym samym zwiększa się wychwytywanie endogennego cholesterolu LDL krążącego w surowicy w kompleksach lipoproteinowych. Nie zaburza natomiast wchłaniania witamin oraz kwasów tłuszczowych i żółciowych.
Oprócz wpływu na cholesterol LDL, ezetimib zmniejsza stężenie trójglicerydów i nieznacznie zwiększa stężenie cholesterolu frakcji HDL. Nie ma natomiast większego wpływu na redukcję małych gęstych LDL.
Podawanie tego leku w monoterapii nie ma sensu. Zahamowanie wchłaniania cholesterolu powoduje duży wzrost jego endogennej syntezy.
Żywice jonowymienne to grupa leków wiążących kwasy żółciowe. Nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego i tworzą trwałe kompleksy z kwasami żółciowymi w jego świetle. Dzięki temu zabiegają zwrotnemu wchłanianiu kwasów żółciowych do krążenia jelitowo-wątrobowego. Zmniejszenie ich powrotu do wątroby prowadzi do zwiększonego zużycia cholesterolu wykorzystywanego do produkcji tych kwasów, a tym samym jest on aktywnie usuwany z osocza. Wskazany jest w hipercholesterolemii. Najczęściej stosowany jest w połączeniu z innym lekami. Leczenie żywicami wiąże się z częstymi działaniami niepożądanymi. Do bardzo częstych zalicza się zaburzenia żółądkowo-jelitowe (zaparcia, wzdęcia, biegunki). Często występują zaburzenia wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i innych leków. Żywice mogą wywoływać wzrost trójglicerydów.
Kwasy tłuszczowe omega-3 stosowane są postaci suplementów diety. Wyróżniamy kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA), które naturalnie są składnikami oleju rybiego i diety śródziemnomorskiej. Stosowane są w celu obniżenia stężenia trójglicerydów. Aby osiągnąć efekt terapeutyczny, dawka dobowa musi przekraczać 2g. Mechanizm ich działania nie jest poznany.
Witamina B3 (witamina PP) stanowi wspólne określenie dwóch związków: kwasu nikotynowego (niacyny) i amidu kwasu nikotynowego (nikotynamidu). Kwas nikotynowy zmniejsza napływ kwasów tłuszczowych do wątroby poprzez bezpośrednie działanie na tkankę tłuszczową. Zmniejsza wydzielanie cząsteczek VLDL przez wątrobę i obniża liczbę cząsteczek IDL i LDL w osoczu. Kwas nikotynowy zwiększa również stężenie HDL-C w surowicy.
© 2013-2014 Echolesterol.pl. All rights reserved | Kontakt / Reklama | Uwaga! Niniejsza strona ma charakter informacyjny. Zostały dołożone wszelkie starania, aby artykuły tutaj zawarte były rzetelne i sprawdzone, jednak informacje z tej strony nie mogą być podstawą diagnozy ani leczenia. W przypadku podejrzenia choroby, skontaktuj się z lekarzem!